Tijdens de coronapandemie zagen we een toename in de handel van financiële instrumenten, vooral onder jongeren. Een veelgenoemde reden hierbij was verveling, gecombineerd met de lage spaarrentes.
Het argument van lage rendementen op spaarrekeningen is echter discutabel, aangezien de speculatie niet snel afnam toen agressieve renteverhoging juist leidden tot hogere aanvangsrendementen op veiligere beleggingsproducten zoals geldmarkt- en obligatiefondsen.
De meme-aandelenhype begon in 2020, toen veel mensen tijdens de eerste paar maanden van de pandemie thuis vastzaten. Om de tijd te doden, keerden Amerikanen, gewapend met hun stimuluscheques en nieuwe apps zoals Robinhood, massaal naar de aandelenmarkt en de sociale media om snel geld te verdienen.
Dit gedrag is begrijpelijk, en het lijkt erop dat veel beleggers wereldwijd mee op deze trend sprongen toen hun (online) vrienden plotseling rijk werden. Op zichzelf is dat niet zorgwekkend, want jongere beleggers zitten nog in een leerproces en hebben doorgaans minder geld te verliezen. Vaak zijn ze zich ook bewust van de risico’s want ruim driekwart van de jongvolwassenen in Nederland zegt dat je alleen moet beleggen met geld dat je kunt missen, terwijl de meesten nog een spaarrekening aanhouden.
Hoewel de toenemende interesse in beleggen positief is en de tijd in het voordeel van jonge beleggers is, bestaat de zorg dat we een generatie van speculanten hebben gecreëerd. Deze groep wordt vervolgens overspoeld met videogame-achtige tools en gerichte advertenties die dit gedrag verder aanmoedigen.
TikTok en Reddit
Socialemediaplatforms worden steeds invloedrijker onder jonge beleggers en dat gaat ten koste van traditionele financiële instellingen. Uit onderzoek in opdracht van Hargreaves Lansdown, het grootste beleggingsplatform van het VK, blijkt dat Reddit - waar de meme-hausse rond GameStop begon - de populairste bron van beleggingsideeën is voor beleggers tussen de 18 en 30 jaar, van 17% naar 26% sinds 2021.
Ook TikTok wint aan populariteit, met een toename van 12% tot 20% binnen dezelfde groep. Tegelijkertijd neemt de invloed van websites van financiële bedrijven af; minder dan een derde van de jongere beleggers maakt er nog gebruik van, vergeleken met bijna de helft in 2021. De Britse Financial Conduct Authory (FCA) maakt zich hierover zorgen.
Crypto’s zijn gemeengoed geworden
Het is in dergelijke omstandigheden dat ook nieuwe activa, zoals crypto’s, kunnen stijgen naar ongeziene hoogtes. In een korte periode verzamelden deze activa, met bitcoin voorop, een groot aantal volgers. Volgens eerder onderzoek van Nibud en Rabobank uit 2021 blijkt dat ruim een kwart van de Nederlanders tussen 18 en 30 jaar in het bezit is van cryptovaluta, vergeleken met 31% die belegt in aandelen, obligaties, fondsen en/of trackers.
Het verschil tussen crypto en traditionele financiële producten is daarbij veelal onderbelicht. Een aandeel geeft recht op een deel van de winst van een bedrijf, en hoewel er veel discussie is over de toekomstige winstgevendheid en risico’s, bestaan er wel (zij het imperfecte) methoden om een inschatting te maken.
Bij crypto’s ligt dat anders: ze hebben geen intrinsieke waarde en genereren geen inkomsten. Ze worden gekocht in de hoop ze later voor meer te verkopen. Dat is op zich niet erg, zolang je beseft dat je feitelijk belegt zonder duidelijk kompas en het daardoor vaak moeilijker is om je emoties in bedwang te houden.
Wanneer fundamenten niet meer tellen
Wat velen vaak over het hoofd zien, is dat wanneer de prijs van een activa losstaat van fundamentele waarde en volledig door sentiment wordt gedreven, deze theoretisch onbeperkt kan stijgen. Vooral wanneer het aanbod beperkt is.
Met andere woorden: er is niets dat bitcoin of andere crypto’s ervan weerhoudt om door te stijgen naar 100.000, 500.000 of zelf een miljoen euro, zolang er mensen bereid zijn te handelen. Het voorspellen van prijsbewegingen in deze context is dan ook zinloos.
Schoonheid in de eenvoud
Voor rijke burgers die voldoende hebben gespaard voor een comfortabel pensioen (en dat deel ‘veiligstellen’), is het nemen van grotere risico’s vaak niet meer dan een dure en tijdrovende hobby. Voor alle andere particulieren, inclusief jongeren, zijn de inzet en de gevolgen vaak groter.
Fondsen zijn misschien minder opwindend, maar ze zijn vaak een betere manier om vermogen op te bouwen – vermogen waarmee je later leuke dingen kunt doen. Maar heeft Gen-Z het geduld daarvoor? De verleiding om snel veel geld te verdienen is voor sommige jongeren simpelweg onweerstaanbaar.
Thomas De Fauw is analist multi-asset fondsen bij Morningstar Benelux.