De nieuwe Amerikaanse president Donald Trump loopt over van ambitie, maar al zijn plannen zullen wel gefinancierd moeten worden.
Amerika komt weer op de eerste plaats en de rest van de wereld zal met afgunst naar de Verenigde Staten opkijken. De energieprijzen zullen omlaag gaan, net als de inflatie. Het handelstekort zal verdwijnen. De Verenigde Staten zullen weer een toonaangevende industriële natie worden, mede mogelijk gemaakt door het invoeren van grootschalige importtarieven. Inwoners van de Verenigde staten kunnen belastingverlagingen, een lager begrotingstekort en wereldvrede tegemoet zien. De Gouden Eeuw van Amerika begint nu, aldus Trump.
De president wijkt met deze beloften niet af van wat gebruikelijk is tijdens inaugurele redevoeringen. Iedere nieuwe president begint zijn zittingsperiode met mooie beloften.
Schuldenplafond
Deze president begint zijn termijn echter meteen met een serieus obstakel. Uittredend minister van Financiën Janet Yellen heeft namelijk een brief naar het Congres gestuurd met de mededeling dat er per 21 januari buitengewone maatregelen zullen moeten worden genomen. Begin dit jaar trad namelijk het schuldenplafond opnieuw in werking.
Het schuldenplafond verhindert het ministerie van Financiën nieuw geld te lenen. Dat is best lastig met een staatsschuld groter dan ooit in de Amerikaanse geschiedenis, een begrotingstekort van 6,4% en een rentelast van $1.000 miljard per jaar. Dat kan gaan wringen met een voorgenomen verlaging van de vennootschapsbelasting van 21 naar 15%.
Nu heeft de Republikeinse Partij een meerderheid in zowel de Senaat als het Huis van Afgevaardigden. Verhogen van dat schuldenplafond zou geen groot probleem moeten zijn.
Freedom Caucus
De praktijk kan echter weerbarstiger zijn. Afgelopen november stuitte het voorstel van Trump om het schuldenplafond maar helemaal af te schaffen op felle weerstand in een deel van zijn eigen partij. Binnen de Republikeinse Partij is er een groep fiscale haviken, de Freedom Caucus, die dat niet zo’n goed idee vond en tegen stemde. De Freedom Caucus geldt als de meest conservatieve vleugel binnen de partij.
Deze Congresleden vinden een grootschalige belastingverlaging geen goed idee zolang daar geen dekking tegenover staat. In de loop van dit jaar lopen de belastingverlagingen van de eerste regering-Trump af. Niet verlengen kan behoorlijke gevolgen hebben voor de bedrijfswinsten en de aandelenkoersen. De rente op tienjaars Amerikaans staatspapier is sinds september niet voor niets zo fors opgelopen. Deze haviken binnen de Republikeinse Partij zullen niet zonder meer overstag gaan.
Met schuldenplafond valt te leven
Nu heeft het verleden uitgewezen dat er met zo’n schuldenplafond te leven valt. Zo weigerde een Republikeinse meerderheid in het Huis van Afgevaardigden in 2023 mee werken met de regering-Biden om het plafond te verhogen. De staat moest maar liefst een half jaar zien rond te komen zonder dat er nieuwe staatsleningen konden worden geëmitteerd.
Dat leidde niet tot onoverkomelijke problemen. De Amerikaanse staat beschikt immers nog altijd over een lopende rekening bij de Fed. Met de hierop aanwezige gelden kunnen veel noodzakelijke uitgaven, zoals rentebetalingen op lopende staatsobligaties, toch worden voldaan.
Deze fiscale stimulans komt er feitelijk op neer dat de staat geld van de balans haalt en in de economie pompt. Het is niet anders dan het verlagen van de rente door de centrale bank of het opkopen van staatsobligaties. Het jaagt de economie aan.
Dat bleek ook in 2023. De rente op tienjaars staatsleningen stond na dat halve jaar nog op hetzelfde niveau. De S&P 500 stond zelfs 17% hoger. Voor beleggers bleek dat plafond dus niet zo’n probleem.
Liquiditeitsproblemen
De uitgangssituatie van de nieuwe regering is echter minder rooskleurig dan destijds. De Treasury cash balance bij de Fed is minder goed gevuld dan toen. Daarnaast is de Reversed Repo-faciliteit van de centrale bank in de afgelopen jaren flink geplunderd. Er zouden zich in de loop van dit voorjaar al de nodige liquiditeitsproblemen kunnen gaan voordoen.
Daar komt nog bij dat de nieuwe minister van Financiën, Scott Bessent, in tegenstelling tot zijn voorganger weer meer lang wil gaan lenen. Zijn voorkeur gaat uit naar staatsobligaties met langere looptijden, waar Janet Yellen de schulden graag kort financierde
Kortom, de nieuwe president mag overlopen van ambitie maar al zijn plannen zullen wel gefinancierd moeten worden. Hem wacht een felle strijd met zijn financiers: de obligatiemarkt. Het zal een strijd worden waarbij hij de hulp van de gouverneur van de centrale bank nog goed zal kunnen gebruiken. Een nieuwe ronde van kwantitatieve verruiming moet niet worden uitgesloten.
Lees ook de vorige column van Martine Hafkamp: Een koude start
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier. Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan. Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.