Ecologiefondsen kenden hun hoogtijdagen tijdens de coronapandemie. Sindsdien hebben beleggers echter voornamelijk geld uit deze fondsen onttrokken. Een overzicht waarin ecologiefondsen in beleggen, want hoewel ze wereldwijd beleggen, zijn het geen doorsnee wereldwijde aandelenfondsen.
Ecologiefondsen zal menig duurzaam belegger aanspreken. Toch was er jarenlang weinig interesse voor. Tot en met 2016 bedroeg het gezamenlijk beheerde vermogen van fondsen in de Morningstar categorie Aandelen Sector Ecologie minder dan 10 miljard euro. Sindsdien begon dat geleidelijk te groeien en ten tijde van de coronapandemie was er sprake van een explosieve toename van de instroom van nieuw beleggersgeld.
Beleggers laten ecologie links liggen
In 2020 bedroeg de instroom 24 miljard euro, gevolgd door nog eens 34 miljoen euro in 2021. Aan het einde van dat jaar bedroeg het totale fondsvermogen in de categorie ruim 107 miljard euro. Sindsdien is er echter flink de klad ingekomen. Weliswaar stroomde er in 2022 nog bijna 11 miljard euro naar ecologiefondsen, maar aandelenmarkten stonden dat jaar zwaar onder druk en dat deed het beheerde vermogen dalen.
In de jaren daarna begonnen beleggers zich in toenemende mate af te keren van ecologiefondsen met als gevolg een uitstroom van 5 miljard euro in 2023 en 9 miljard euro over de eerste negen maanden van 2024, waardoor het totale vermogen is gedaald naar 85 miljard euro.
Dit vermogen is verdeeld over een totaal van 261 fondsen, maar daarvan zijn er slechts 23 die een vermogen hebben van 1 miljard euro of meer en gezamenlijk zijn deze fondsen goed voor 78% van het vermogen in de categorie. Een aantal van deze fondsen, waaronder Nordea 1 – Global Climate & Environment en Pictet – Global Environmental Opportunities, zagen hun beheerd vermogen in de afgelopen jaren dermate sterk oplopen dat zij op slot gingen voor nieuwe beleggers. Maar door de sterke uitstroom in het afgelopen jaar en het lopende jaar hebben zij wederom de deuren geopend.
Maar waar beleggen deze fondsen nu precies in?
Hoewel deze fondsen wereldwijd in aandelen beleggen, zijn het geen doorsnee wereldwijde aandelenfondsen. Om meer duiding te geven kijken we naar vier fondsen die Morningstar analisten in deze categorie volgen. Algemeen gesteld beleggen ecologiefondsen in bedrijven die geen of weinig impact hebben op het milieu of bij voorkeur bijdragen aan een schoner milieu. Om deze bedrijven te selecteren hanteren fondsen vaak een zogenaamde taxonomie, oftwel een classificatiesysteem dat bepaalt welke aandelen in aanmerking komen.
Impax Environmental Markets en Impax Environmental Leaders gebruiken eenzelfde framework waarbij bedrijven worden beoordeeld op basis van de blootstelling van hun activiteiten naar bepaalde milieumarkten (energy, water, clean and efficient transport, circular economy, smart environment en sustainable food). Het eerste fonds vereist daarbij dat minimaal 50% van de omzet wordt gegenereerd in deze markten, terwijl dat percentage voor het tweede fonds op 20% ligt.
Andere definitie
Pictet-Global Environmental Opportunities hanteert een andere definitie en kan beleggen in bedrijven met een geringe ecologische impact. Dat laatste wordt bepaald aan de hand van het zogenaamde Planetary Boundaries Framework, dat opgesteld is door het Stockholm Resilience Centre en negen belangrijke milieudimensies (water, climate change, biodiversity, land-use, nitrogen & phosphorus cycle, ocean acidification, ozone depletion, aerosol loading and chemical pollution) onderscheidt.
Worden deze overschreden dan zou dat kunnen leiden tot een aanzienlijk hoger risico op onomkeerbare milieuschade met mogelijk catastrofale gevolgen. Tot slot kiest Vontobel Global Environmental Change voor een raamwerk dat lijkt op dat van Impax en eveneens zes deelgebieden kent (resource-efficient industry, low-emission transportation, clean water, building technology, clean energy infrastructure en lifecycle management).
Deze taxonomieën bepalen het beleggingsuniversum voor deze fondsen en zijn daarmee ook van grote invloed op de sector allocaties in de fondsportefeuilles. Die laten duidelijk zien dat ecologiefondsen geen doorsnee wereldwijde aandelenfondsen zijn, want de blootstelling aan de verschillende sectoren wijkt in sterke mate af van die van bijvoorbeeld een wereldwijde index als de Morningstar Global TME Index.
Meerderheid van sectoren blijft ondervertegenwoordigd
Zo beleggen ecologiefondsen normaal gesproken niet of nauwelijks, of in ieder geval (sterk) minder dan de wereldwijde aandelenindex, in de sectoren communicatiediensten, cyclische en defensieve consumentengoederen, energie, financiële diensten en gezondheidszorg. Een meerderheid van de sectoren is daarmee ondervertegenwoordigt. Daarentegen wordt de sector industrie veelal sterk overwogen, zo belegt Vontobel Global Environmental Change zelfs de helft van de portefeuille in deze sector. Ook worden de sectoren grondstoffen en nutsbedrijven vaak overwogen. Impax Environmental Leaders belegt bijvoorbeeld bijna 14% in de sector grondstoffen en Vontobel Global Environmental Change meer dan 11% in nutsbedrijven. De technologiesector wordt gemiddeld genomen weliswaar niet overwogen ten opzichte van de wereldaandelenindex, maar met met een gewicht van rond de 24% is het wel een belangrijke sector voor ecologiefondsen.
Dat betekent ook dat er sprake is van een hoge sectorconcentratie voor ecologiefondsen. De genoemde vier fondsen hebben een allocatie van tussen de 65% en 77% in de sectoren industrie en technologie tegen 36% voor de Morningstar Global TME Index.
Beleggers dienen ook rekening te houden met de neiging van ecologiefondsen om te beleggen in bedrijven met een sterker groeikarakter en kleinere marktkapitalisaties dan de wereldaandenindex. Dit blijkt duidelijk uit de positionering van de fondsen in de Morningstar Style Box versus de index.
Daaruit springt vooral Impax Environmental Markets er uit ten aanzien van de blootstelling aan kleinere bedrijven, wat wordt veroorzaakt door het vereiste van een blootstelling van minimaal 50% voor bedrijven aan milieumarkten. Dit leidt de beheerders vooral richting bedrijven met een hoge thematische puurheid en die zijn met name te vinden onder mid- en small-caps.
Nauwelijks overlap
De uiteindelijke aandelenkeuzes kan behoorlijk verschillen. Bijvoorbeeld, er is nauwelijks overlap tussen de tien grootste posities van de vier fondsen. In totaal omvat deze groep aandelen 35 verschillende namen en slechts 5 aandelen (Agilent Technologies, Air Liquide, Carrier Global Corp, Linde en Xylem) komen in de twee portefeuilles voor.
De lijst van grootste posities geeft een goed inkijkje in het type bedrijven waarin ecologiefondsen beleggen. Het is een combinatie van bijvoorbeeld afvalverwerkingsbedrijven (Waste Management, Republic Services en Waste Connections), industriële gassen binnen de grondstoffen sector (Air Liquide en Linde), (water)diagnostiekbedrijven in de gezondheidszorgsector (Agilent Technologies, Thermo Fisher Scientific en Waters Corp) en een grote hoeveelheid verschillende bedrijven in de sector industrie (Aalberts, Schneider Electric en Carier Global Corp). Maar ook technologiebedrijven als Applied Materials, Microsoft en Texas Instruments behoren tot de beleggingen.
Ronald van Genderen, CFA
is fondsanalist bij Morningstar Benelux