Volgens Trump hebben veel landen wereldwijd de Verenigde Staten opgezadeld met een handelstekort. Hij beschouwt deze tekorten als een vorm van diefstal die bestraft moet worden met invoertarieven. Trump ziet dergelijke heffingen als het geschikte middel om de Amerikaanse industrie in zijn oude glorie te herstellen, de inkomstenbelasting te verlagen en de staatsschuld af te lossen.
Hiermee dreigt een nieuwe handelsoorlog die desastreus kan uitpakken voor de wereldeconomie en negatieve gevolgen kan hebben voor de beurzen. De handelstekorten van de Verenigde Staten zijn geen vorm van misbruik of diefstal, maar simpelweg het resultaat van het feit dat de Verenigde Staten veel meer consumeren dan sparen. Deze situatie kan alleen maar bestaan omdat de Verenigde Staten beschikken over de wereldhandelsvaluta: de dollar. De Amerikanen leven al decennia boven hun stand en leggen de rekening neer bij de rest van de wereld.
De omvang van het probleem
Het Amerikaanse handelstekort bedraagt 80 miljard dollar per maand. De VS exporteert jaarlijks voor ongeveer 3.000 miljard dollar aan goederen, maar importeert voor 4.000 miljard dollar. Dit resulteert in een jaarlijks handelstekort van ongeveer 1.000 miljard dollar met de rest van de wereld, waardoor de VS de wereld overspoelt met dollars. Het grootste gedeelte van de wereldhandel is geprijsd in dollars, de meeste schulden ook. De geaccumuleerde handelsoverschotten staan in dollars.
De dollar als wereldvaluta
De dollar is de sleutelvaluta van de wereld. Als een Japans bedrijf iets verkoopt aan een bedrijf in Brazilië, zal de transactie meestal geprijsd zijn dollars. Wanneer een Canadees bedrijf geld leent aan een Indonesisch bedrijf, zal de lening in dollars zijn. Het is de meest liquide en stabiele valuta. De Amerikaanse kapitaalmarkt is de grootste, meest liquide, veiligste en best renderende plaats om je geld aan het werk te zetten.
Door deze factoren is er een constante vraag naar dollars, niet alleen als betaalmiddel maar ook als store of value. Als gevolg daarvan is de dollar structureel overgewaardeerd.
De gevolgen voor de Amerikaanse industrie
Deze overgewaardeerde dollar is precies de reden waarom steeds meer Amerikaanse bedrijven besloten hun producten niet in de VS maar elders te produceren. Dit was immers goedkoper, waardoor onder andere China de werkplaats van de wereld kon worden. Deze globalisering heeft bijgedragen aan de steeds verder zakkende inflatie. Amerikanen kochten producten in landen waar ze goedkoper gemaakt werden. De Amerikaanse de-industrialisatie was een feit.
Wat overbleef in de VS was:
- Een dominante financiële sector
- Een toonaangevende farmaceutische industrie
- Een indrukwekkende technologiesector
- Wapenfabrikanten
Allemaal producten die de rest van de wereld nog wel van de VS wilden afnemen. Vooral de financiële assets raakten steeds meer in buitenlandse handen. Momenteel bezit het buitenland 24.000 miljard dollar meer aan aandelen, obligaties en vastgoed dan de VS in het buitenland bezitten. Dat kan alleen omdat de wereld een rotsvast vertrouwen heeft in de Amerikaanse financiële markten. Het handelstekort van de VS met de rest van de wereld is juist de oorzaak van de exceptionele financiële dominantie van de Amerikanen.
Waarom importheffingen contraproductief zijn
Importheffingen lijken een effectief middel om buitenlandse exporten af te remmen en het Amerikaanse bedrijfsleven nieuw leven in te blazen. De Amerikaanse industrie is in de afgelopen decennia echte zodanig in verval geraakt dat spoedig herstel onmogelijk lijkt. Na jarenlange outsourcing zijn veel gekwalificeerde werknemers verdwenen. Waar moet een oplevende Amerikaanse industrie zijn werknemers vandaan halen? Dat wordt al helemaal moeilijk als je immigranten die mogelijk nog wel in aanmerking zouden komen het land uitzet.
Bovendien zal het terughalen van bedrijvigheid naar de VS inflatoir werken. Globalisering was immers de voornaamste motor achter de dalende inflatie. De gemiddelde winstmarge van bedrijven ligt tussen de 10 en 20 procent. Als er importheffingen worden ingevoerd, worden bedrijven gedwongen hun prijzen te verhogen of hun productie maar helemaal stop te zetten. Uiteindelijk betaalt de Amerikaanse consument de prijs – het lijkt me niet dat de kiezers van Trump daarop zitten te wachten.
Martine Hafkamp is algemeen directeur van Fintessa Vermogensbeheer. Fintessa is een zelfstandig, onafhankelijk en gespecialiseerd vermogensbeheerkantoor uit Baarn, en tweevoudig winnaar van de Gouden Stier. Deze publicatie is samengesteld door Fintessa B.V. De in deze publicatie vermelde gegevens zijn ontleend aan door Fintessa B.V. betrouwbaar geachte bronnen en publiekelijk bekende informatie. Deze publicatie bevat beleggingsaanbevelingen, maar geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Voor de juistheid en volledigheid van de genoemde feiten, gegevens, meningen, verwachtingen en uitkomsten daarvan kan Fintessa B.V. niet instaan. Fintessa B.V. is een beleggingsonderneming en beschikt over een vergunning op grond van de Wet financieel toezicht. Fintessa B.V. staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Voor de uitgebreide Disclaimer verwijzen wij naar onze website www.fintessa.nl.