oeloe schreef:
Vanuit de collegebanken:
Prof.dr. J.N. Bouwman en mr. J.L. bij de Leij: ‘Het huidige stelsel met hypotheekrenteaftrek is een gedrocht’
Datum: 14 april 2010
Het rommelt in de Haagse politiek. En dus wordt de discussie over de hypotheekrenteaftrek weer volop gevoerd. Partijen als PVV, VVD en CDA willen dat de huidige fiscale behandeling van een eigen huis in stand wordt gehouden. Linkse partijen willen het stelsel aanpassen en in sommige gevallen zelfs helemaal afschaffen. Jan Bouwman, hoogleraar belastingrecht, en Jan bij de Leij, docent belastingrecht, verbazen zich er over dat bij het politieke standpunt zo weinig aandacht is voor fiscaal juridische normen. Maar dat er iets gaat veranderen, is volgens hen zeker.
De fiscale regelingen rond het eigen-huis-bezit zo laten als het is, is volgens Bouwman geen optie. ‘Zeker op de langere termijn wordt de hypotheekrenteaftrek problematisch, omdat het teveel beslag legt op overheidsmiddelen. In het huidige systeem valt de eigen woning voor de belasting in box één. In diezelfde box hebben eigenaren ook recht op hypotheekrenteaftrek. Een optie voor de lange termijn is de rente aftrekbaar te maken tegen een vast percentage, zeg dertig of veertig procent. In dat geval wordt het voordeel van de renteaftrek voor hogere en lagere inkomens gelijk en treedt er minder belastingderving op voor de overheid.’
Gedrocht
Een andere optie is het beperken van de duur van de hypotheekrenteaftrek, meent Bouwman. ‘Nu is aftrek dertig jaar lang mogelijk. Als je dat terugbrengt naar 25 jaar scheelt dat ook aanzienlijk.’ Bij de Leij vindt het huidige stelsel een gedrocht. ‘Die eigen woning hoort helemaal niet in box één thuis. Toen de inkomstenbelasting werd ingevoerd, is de hypotheekrenteaftrek uit alle macht in het stelsel ingepast. Normaal gesproken vind je in box één alleen inkomsten uit activiteiten. Een eigen woning hoort thuis in box drie.’
Alleen als schuld
Bij de Leij ziet dan ook het meest in een oplossing waarbij in box drie wel de schuld, maar niet de eigen woning zelf wordt opgenomen. ‘Mijns inziens is dit goed te verdedigen. Een caravan of auto wordt hier tenslotte ook niet als bezitting opgegeven, maar als je er een lening voor afsluit kun je deze wel als schuld opvoeren, waardoor je in principe recht hebt op vier procent renteaftrek.’
Tijdig aangeven
Wat de politieke uitkomst ook zal zijn in deze discussie, het is belangrijk om voldoende tijd te nemen voor de invoering van de nieuwe maatregelen. Bij de Leij: ‘Het is goed dat er nu over wordt nagedacht, maar met de huidige crisis op de huizenmarkt kun je zo’n regeling nog niet invoeren. Dan zou je de crisis versterken.’ Een ander belangrijk punt is dat tijdig wordt aangegeven wanneer de nieuwe regeling van kracht zal worden. ‘Als mensen niet weten waar ze aan toe zijn, dan worden ze voorzichtig met een stagnering van de markt tot gevolg. Een nieuw stelsel invoeren kan pas in tijden van opgaande conjunctuur.’
Stagnatie woningmarkt
Ook Bouwman ziet gevaar in stagnatie van de woningmarkt. De opbrengst van het afschaffen van de hypotheekrenteaftrek zou volgens hem idealiter dan ook gebruikt moeten worden om de overdrachtsbelasting naar beneden te brengen of zelfs af te schaffen. ‘Dat zorgt voor een grotere doorstroom op de woningmarkt. En dat is weer goed voor de economie.’
Overgangsperiode
Voor een geleidelijke overgang is het onvermijdelijk om het oude en het nieuwe systeem een aantal jaar naast elkaar te laten lopen. Bij de Leij denkt daarbij aan een overgangsperiode van zo’n dertig jaar. Bouwman ziet meer in een overgangsperiode van tien jaar. ‘Je wilt toch een bepaalde gedragsverandering bewerkstelligen. Je wilt dat mensen daadwerkelijk aflossen als ze geld lenen voor een huis. En niet zoals nu soms het geval is alleen maar rente betalen om belastingaftrek te krijgen.’
Dalende huizenprijzen
De klappen zijn vooral te verwachten bij mensen die de afgelopen vijf jaar een huis hebben gekocht, denkt Bouwman. ‘Het is de vraag of zij nog aan hun verplichtingen kunnen voldoen als de huizenprijzen inderdaad zo drastisch dalen als voorspeld bij beperking van de hypotheekrenteaftrek. Zij zien zij hun woning minder waard worden, terwijl ze tegelijkertijd hogere kosten hebben, omdat ze minder kunnen aftrekken’.
Starters
Voor starters zitten er twee kanten aan de medaille, verwacht Bouwman. ‘Als hypotheekrenteaftrek niet meer mogelijk is, zullen starters minder geneigd zijn zich op de huizenmarkt te begeven, omdat ze het niet kunnen opbrengen. Aan de andere kant is het goed mogelijk dat de huizenprijzen drastisch naar beneden gaan. Er worden percentages genoemd van wel vijftien procent. Daarmee wordt de drempel om te kopen juist weer lager.’
Curriculum Vitae
Prof. dr. J.N. Bouwman (Winsum, 1959) studeerde fiscale economie aan de RUG. Hij werkt als hoogleraar belastingrecht aan de juridische faculteit van de RUG.
Mr. J.L. bij de Leij (Stiens, 1955) studeerde belastingrecht aan de RUG en werkt als docent belastingrecht aan de RUG.
Noot voor de pers
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Jan Bouwman of J.L. bij de Leij .
Reageren op deze opninie? Dat kan op Kennisdebat!