flosz schreef:
Een 40-jarige Duitser, besmet met het aidsvirus, hoeft al bijna twee jaar geen medicijnen meer te slikken. Hij lijkt immuun geworden voor hiv, dankzij beenmerg van een resistente donor.
De patiënt, deze week beschreven in het vakblad The New England Journal of Medicine, heeft in de medische wereld veel stof doen opwaaien. Zowel vanwege de aparte therapie als vanwege het opmerkelijke resultaat. De proef biedt zicht op een heel nieuwe aanpak van aids.
Naar schatting 1 tot 3 procent van de westerlingen heeft een natuurlijke weerstand tegen hiv. Hun witte bloedcellen missen de ’deurknop’ waar het virus zich aan vastklampt om in de cellen binnen te dringen. Zonder die deurknop (het eiwit CCR5) blijft het virus buitengesloten, zodat het onverrichter zake het lichaam verlaat.
De Duitse man was al tien jaar seropositief. Hij verorberde bergen virusremmers en voelde zich gezond. Totdat er acute leukemie bij hem werd geconstateerd. Voor hemzelf een drama, voor de wetenschap een unieke kans.
De leukemie moest namelijk worden bestreden met een beenmergtransplantatie. En als de artsen toch een geschikte donor zochten, konden ze er net zo goed een kiezen die resistent was tegen hiv.
Beenmerg is de bron waar alle bloedcellen uit ontstaan. Ontbreekt op het beenmerg de ’deurknop’, dan zijn automatisch ook de witte bloedcellen er vrij van. Dat bleek: toen het eigen beenmerg van de patiënt was vervangen door dat van de donor, werd hijzelf net zo resistent. In zijn bloed was weldra geen hiv-deeltje meer te zien. En zo is het nog, zelfs nu de man al twintig maanden geen virusremmer meer heeft aangeraakt.
„Heel interessant”, zegt Ben Berkhout, hoogleraar humane retrovirologie van het AMC in Amsterdam. „Maar het is voorbarig om te zeggen dat de patiënt definitief is genezen. Waarschijnlijk zit het virus nog wel ergens, bijvoorbeeld in de hersenen of lymfklieren. Toch verwacht ik niet dat de patiënt nog symptomen krijgt, want het virus vermenigvuldigt zich niet meer.”
Hiv-geïnfecteerden hoeven niet meteen naar het ziekenhuis te rennen voor een shot beenmerg van een resistente donor. Zulke transplantaties zijn veel te riskant. De kans op overlijden kan oplopen tot tientallen procenten. Dan toch liever pillen slikken. En los daarvan: waar zou je zoveel geschikte donoren vandaan moeten halen?
Berkhout zoekt daarom liever alternatieven om de deurknop van de witte bloedcellen af te slopen. Nieuwe medicijnen bijvoorbeeld. Of, eleganter: gentherapie, waarbij het deurknop-gen wordt uitgeschakeld. Zijn onderzoeksgroep werkt daar hard aan.
Op zich is het al zeker tien jaar bekend dat het virus de CCR5-ingang gebruikt om mensen te besmetten. Er bestaan zelfs medicijnen die het molecuul afplakken, zodat het virus er niet meer bij kan. Maar hiv is te slim voor die middelen: het grijpt de deurknop en het medicijn als één geheel vast. Zo komt het virus alsnog de bloedcellen binnen.
„Gezien deze ervaring zou het beter zijn om het CCR5-molecuul helemaal te verwijderen”, zegt Berkhout. „Al komen sommige hiv-stammen niet via CCR5 binnen, maar via CXCR4. Die stammen gaan zich dan misschien sterk verspreiden. Je weet het niet. Het virus blijft ons verrassen met zijn Houdini-achtige ontsnappingroutes.”
www.trouw.nl/nieuws/Wetenschap/articl.../Nieuw_beenmerg_maakt_een_patient_resistent_tegen_hiv_.html