het zwaard schreef op 5 december 2022 15:07:
Kan Oekraïne de Krim heroveren? Dit zijn de opties en de valkuilen: “Het kan eindigen in waar bloedbad”
Vladimir Poetin had zich voorgenomen om Oekraïne in tien dagen te veroveren. Nu, negen maanden later, worstelt het Russische leger om het grondgebied dat het heeft kunnen innemen, vast te houden. Gesterkt door zijn militaire successen streeft Oekraïne er nu naar om alle bezette gebieden te heroveren, inclusief de Donbas en de Krim. Is dit überhaupt mogelijk en wat zijn de valkuilen? Een Oekraïense poging om de Krim te heroveren zal zeer complex zijn en mogelijk eindigen in een bloedbad. En op westerse steun kan nauwelijks worden gerekend, schrijft ‘The Economist‘ in een uitgebreide analyse.
In een op 24 november gepubliceerd interview herhaalde de Oekraïense president Volodymyr Zelensky de ambitie om de Krim te heroveren. Zijn plan krijgt instemming van de Oekraïense bevolking, maar in het Westen heerst meer scepsis. Het schiereiland zou voor Moskou zo strategisch en symbolisch belangrijk zijn, dat er voor een escalatie van de oorlog moet worden gevreesd, met misschien zelfs de inzet van kernwapens.
Na twee succesvolle tegenoffensieven, in Charkiv in het noordoosten en Cherson in het zuiden, heeft het Oekraïense leger het momentum beet. Aan Oekraïense zijde houdt men de lippen stijf op elkaar over de volgende stappen in het conflict. “Als we onze planning via sociale media en televisie zouden bekendmaken, zouden we niets hebben bereikt,” zegt Mychajlo Sabrodskyj, die als voormalig commandant van de Oekraïense luchtaanvalstroepen nauw betrokken blijft bij het bepalen van de militaire strategie.
2023
De luitenant-generaal benadrukt dat een operatie om de Krim te heroveren niet alleen mogelijk is, maar wordt voorbereid voor 2023. Wanneer een dergelijke operatie zou beginnen is een andere vraag: eerst zouden nog vele andere veldslagen moeten worden gewonnen. Een blik op de geschiedenis leert echter dat het “altijd moeilijk is voor een bezettingsmacht om de Krim vast te houden”.
Uit de vele gevechten om de Krim door de eeuwen heen kunnen de Oekraïners alvast lessen trekken. Militaire operaties op het schiereiland eisen gewoonlijk duizenden levens: alleen al in de vorige eeuw stierven er honderdduizenden.
“Bloedbad”
Wie het schiereiland wilde innemen, moest meestal een smalle, open strook land of een moerassig gebied oversteken. Andrei Ryzhenko, een gepensioneerde kapitein van de marine die op de Krim is geboren, stelt dat er een aantal voorwaarden nodig zijn voor een succesvolle operatie. “Er is een reële kans dat de gebeurtenissen eindigen in een bloedbad. Dit is een operatie die Oekraïne kan missen als kiespijn.”
Luitenant-generaal Sabrodskyj daarentegen is ervan overtuigd dat het Oekraïense militaire apparaat een veelbelovende tactiek heeft uitgewerkt. “Oekraïne is niet van plan een zinloze frontale aanval op de Krim uit te voeren”, zegt hij stellig.
Er zijn andere “interessante” mogelijkheden voor gecombineerde offensieven met landtroepen, landingen via zee en luchtaanvallen. Russische dominantie in de lucht en op zee kan worden verijdeld met “asymmetrische tactieken”, klinkt het.
Voorbeelden van deze aanpak zijn volgens hem de Oekraïense drone-aanvallen op de Zwarte Zeevloot eind oktober, waarbij het Russische oorlogsschip ‘Admiral Makarov’ werd beschadigd, en de gedeeltelijke vernietiging van de Krimbrug. “We zullen mensen verrassen - en we zullen het steeds weer doen.”
Op de Krim bereiden de Russische autoriteiten zich ondertussen voor op een grondaanval door onder meer nieuwe loopgraven aan te leggen. Op verschillende delen van het schiereiland hebben ze inmiddels de noodtoestand uitgeroepen. Ook proberen steeds meer Russen het schiereiland te ontvluchten omdat ze vrezen dat Oekraïne het uiteindelijk zal bevrijden. De hoogste prioriteit van Oekraïne blijft de volledige vernietiging van de landbrug, die het Russische vasteland met de Krim verbindt.
Amerikaanse wapens
Westerse bondgenoten reageren voorzichtig en letten erop dat ze in het openbaar de militaire ambities van de Oekraïners niet fnuiken. Maar er lijken breuken te ontstaan in de retoriek. Zo heeft de Amerikaanse generaal Mark Milley verklaard dat een “Oekraïense overwinning op de Krim niet waarschijnlijk is in de nabije toekomst”. Voor de Oekraïense militaire strategen is het alvast duidelijk dat de Verenigde Staten en zijn wapens de sleutel zijn tot succes.
Verzet
In Kiev erkennen de politieke leiders stilaan dat het heroveren van de Donbas en de Krim veel complexer is dan ze publiekelijk laten uitschijnen. Op de Krim wonen immers veel pro-Russische aanhangers.
Bij de militaire operaties in Charkiv en Cherson kon Oekraïne rekenen op een netwerk van informanten. In de Donbas-regio’s zal het tegenovergestelde het geval zijn. Sinds de Russische annexatie in 2014 is een groot deel van de Kiev-sympathisanten allang gevlucht of verdreven. Een operatie om de Krim te heroveren zou waarschijnlijk stuiten op verzet van pro-Russische partizanen
Belofte
Volgens Mykola Bielieskov, analist van het Oekraïense ‘Nationaal Instituut voor Strategische Studies’ is Zelensky nu gebonden aan zijn belofte om de Krim terug te veroveren. Zelfs vóór de succesvolle tegenoffensieven in Charkiv en Cherson bleek uit peilingen dat meer dan 84 procent van de Oekraïners bij eventuele onderhandelingen tegen elke territoriale concessie aan Rusland is - cijfers die nu ongetwijfeld hoger liggen.
Het is niet uitgesloten dat de Oekraïense president zich in een impasse manoeuvreert. Mocht hij proberen de Krim weer onder Oekraïens bestuur te brengen, dan zou dat een gewaagde militaire onderneming zijn - waarbij hij een breuk met zijn bondgenoten riskeert, terwijl hij die net niet van zich mag vervreemden.