Koffiekamer Terug naar discussie overzicht

Het stikstofprobleem: is dit echt zo ernstig of wordt dit overdreven?

1. DeZwarteRidder 25 juni 2022 09:22

   auteur info

   • DeZwarteRidder

     Lid sinds: 29 jun 2012

     Laatste bezoek: 01 mrt 2025

   • Aanbevelingen

     Ontvangen: 24380

     Gegeven: 10602

   •    Aantal posts: 102.294

   Het stikstofprobleem
   
   Stikstof is een gas dat overal om ons heen is. De natuur kan niet zonder en wij ook niet. Samen met zuurstof of waterstof wordt stikstof omgezet in stikstofoxiden (NOx) en ammoniak (NH3). Dan wordt het reactieve stikstof. Ook dat is onmisbaar voor alle vormen van leven op aarde. Maar teveel reactieve stikstof is schadelijk voor mens en milieu.
   
   Schadelijk voor de natuur
   
   Als er te veel reactieve stikstof in de natuur komt, verzuurt de bodem. Daar kunnen bepaalde planten niet tegen en die sterven af. Ook krijgen zeldzamere plantsoorten, zoals heide, het moeilijk. Hierdoor ontstaat een monocultuur aan planten. Te veel van hetzelfde dus. Sommige natuurgebieden kunnen daardoor compleet veranderen. Want met de zeldzame planten, verdwijnen ook dieren die daarvan leven, zoals bijen en insecten, die op hun beurt weer belangrijk zijn voor de bestuiving van onze gewassen en onze voedselproductie.
   
   Effecten op onze gezondheid
   
   Te veel reactieve stikstof heeft ook een nadelige invloed op onze gezondheid via de verontreiniging van de lucht en het grond-, oppervlakte- en drinkwater. Ammoniak en stikstofoxide reageren in de lucht en vormen fijnstof. Bovendien draagt stikstofdioxide bij aan de vorming van ozon, een schadelijk bestanddeel van luchtverontreiniging. Zowel fijnstof als ozon vergroot de kans op luchtwegaandoeningen.
   
   Uitstoot in Nederland
   
   Sinds het midden van de twintigste eeuw heeft de mens gezorgd voor een verdubbeling van de hoeveelheid reactieve stikstof in het milieu. Vooral het verkeer en de industrie zorgen voor uitstoot van stikstofoxiden. Ammoniak komt voornamelijk vrij in de landbouw, door mest en kunstmest. Voor onze natuur, gezondheid en voedselproductie moet de hoeveelheid stikstof omlaag.
   
   Daarom werken we als Rijksoverheid samen met de provincies en sectoren aan een brede stikstofaanpak met een groot pakket maatregelen om de natuur sterker te maken en de hoeveelheid stikstof terug te dringen. Want hoe sterker de natuur, hoe meer die tegen een stootje kan en maatschappelijke en economische ontwikkelingen mogelijk worden.
2. DeZwarteRidder 25 juni 2022 09:38

   auteur info

   • DeZwarteRidder

     Lid sinds: 29 jun 2012

     Laatste bezoek: 01 mrt 2025

   • Aanbevelingen

     Ontvangen: 24380

     Gegeven: 10602

   •    Aantal posts: 102.294

   Het beste idee voor de boeren is volgens mij het weghalen van alle stront uit de stikstofgebieden en dat gebruiken voor biogas of mestkorrels.
   
   Tevens kan de verzuring van natuurgebieden gestopt worden door simpelweg kalk te strooien.
3. Beperktedijkbewaking 25 juni 2022 10:53

   auteur info

   • Beperktedijkbewaking

     Lid sinds: 05 sep 2003

     Laatste bezoek: 01 mrt 2025

   • Aanbevelingen

     Ontvangen: 12402

     Gegeven: 16658

   •    Aantal posts: 26.286

   Het wordt overdreven en op de meetmethoden is kritiek mogelijk.
4. objectief 25 juni 2022 12:07

   auteur info

   • objectief

     Lid sinds: 19 mei 2011

     Laatste bezoek: 01 mrt 2025

   • Aanbevelingen

     Ontvangen: 5242

     Gegeven: 43

   •    Aantal posts: 27.147

   Het is een ernstig probleem dat al een 10/20 jaar vooruit geschoven wordt.
   
   Het boerenbedrijf is en blijft een bodemloze subsidieput met minimale marges en subsidies voor het buitenland, want ca 2/3e van de omzet gaat over de grens..
5. marique 25 juni 2022 15:02

   auteur info

   • marique

     Lid sinds: 16 okt 2002

     Laatste bezoek: 01 mrt 2025

   • Aanbevelingen

     Ontvangen: 7494

     Gegeven: 355

   •    Aantal posts: 20.888

   quote:

   objectief schreef op 25 juni 2022 12:07:

   Het is een ernstig probleem dat al een 10/20 jaar vooruit geschoven wordt.
   
   Het boerenbedrijf is en blijft een bodemloze subsidieput met minimale marges en subsidies voor het buitenland, want ca 2/3e van de omzet gaat over de grens..
   

   Ja, en stront-, pis- en stikstofellende houden we binnenslands.
6. DeZwarteRidder 25 juni 2022 15:39

   auteur info

   • DeZwarteRidder

     Lid sinds: 29 jun 2012

     Laatste bezoek: 01 mrt 2025

   • Aanbevelingen

     Ontvangen: 24380

     Gegeven: 10602

   •    Aantal posts: 102.294

   quote:

   objectief schreef op 25 juni 2022 12:07:

   Het is een ernstig probleem dat al een 10/20 jaar vooruit geschoven wordt.
   
   Het boerenbedrijf is en blijft een bodemloze subsidieput met minimale marges en subsidies voor het buitenland, want ca 2/3e van de omzet gaat over de grens..
   

   Het boerenbedrijf krijgt heel weinig subsidies; ik ken geen enkele subsidie voor boeren.
   
   De voedselsector is nu eenmaal vreselijk belangrijk voor de Nederlandse economie en alle grondstoffen daarvoor komen bij de boeren vandaan.
   
   Zonder de grondstoffen zullen veel voedselfabrieken moeten sluiten en dat geldt ook voor de Nederlandse landbouwtechniek.
7. objectief 25 juni 2022 18:17

   auteur info

   • objectief

     Lid sinds: 19 mei 2011

     Laatste bezoek: 01 mrt 2025

   • Aanbevelingen

     Ontvangen: 5242

     Gegeven: 43

   •    Aantal posts: 27.147

   quote:

   DeZwarteRidder schreef op 25 juni 2022 15:39:

   [...]
   
   Het boerenbedrijf krijgt heel weinig subsidies; ik ken geen enkele subsidie voor boeren.
   
   

   Daar kan ik niks aan doen, dat je dit niet weet. Ze ontvangen miljarden uit de Schatkist en de EU.
8. jowi 25 juni 2022 18:52

   auteur info

   • jowi

     Lid sinds: 29 mei 2020

     Laatste bezoek: 01 mrt 2025

   • Aanbevelingen

     Ontvangen: 4738

     Gegeven: 4008

   •    Aantal posts: 5.176

   quote:

   objectief schreef op 25 juni 2022 12:07:

   Het is een ernstig probleem dat al een 10/20 jaar vooruit geschoven wordt.
   
   Het boerenbedrijf is en blijft een bodemloze subsidieput met minimale marges en subsidies voor het buitenland, want ca 2/3e van de omzet gaat over de grens..
   

   Er zijn nog diverse andere problemen die niet aangepakt worden.
   Tata Steel, fijnstoffen, toevoegingen in het voedsel etc.
   
   Maar ja, grond en bouwen, toch !!!
9. DeZwarteRidder 25 juni 2022 20:00

   auteur info

   • DeZwarteRidder

     Lid sinds: 29 jun 2012

     Laatste bezoek: 01 mrt 2025

   • Aanbevelingen

     Ontvangen: 24380

     Gegeven: 10602

   •    Aantal posts: 102.294

   quote:

   objectief schreef op 25 juni 2022 18:17:

   [...]Daar kan ik niks aan doen, dat je dit niet weet. Ze ontvangen miljarden uit de Schatkist en de EU.

   Vertel eens welke subsidies en hoeveel.
10. JdeFL 25 juni 2022 20:37

    auteur info

    • JdeFL

      Lid sinds: 10 nov 2018

      Laatste bezoek: 01 mrt 2025

    • Aanbevelingen

      Ontvangen: 5708

      Gegeven: 3583

    •    Aantal posts: 7.690

    quote:

    DeZwarteRidder schreef op 25 juni 2022 15:39:

    [...]
    ...
    De voedselsector is nu eenmaal vreselijk belangrijk voor de Nederlandse economie en alle grondstoffen daarvoor komen bij de boeren vandaan.
    .....
    

    Na gas en olie, nu ook voor melk afhankelijk worden van import? Op het einde Chinese melk, witgemaakt met melamine?
    Laat de boeren hier hun werk gewoon doen.
    Lust geen soyamelk.
12. DeZwarteRidder 26 juni 2022 02:52

    auteur info

    • DeZwarteRidder

      Lid sinds: 29 jun 2012

      Laatste bezoek: 01 mrt 2025

    • Aanbevelingen

      Ontvangen: 24380

      Gegeven: 10602

    •    Aantal posts: 102.294

    Kamerleden hekelen aan wetenschap twijfelende Van der Plas: 'Het is vergif'
    23 juni 2022 13:12 Laatste update: 2 dagen, 10 uur geleden
    
    In de Tweede Kamer is kritiek op de manier waarop Caroline van der Plas (BBB) de integriteit van wetenschappers in twijfel trekt. Het gaat vooral over emeritus hoogleraar Leen Hordijk, die in 2019 de stikstofmetingen heeft onderzocht.
    
    Van der Plas vond het opmerkelijk dat Hordijk in een agrarisch blad iets anders over zijn onderzoek zei dan in een interview met Nieuwsuur een paar dagen later. "Wat zit daarachter?", vroeg ze zich donderdag af tijdens het debat over de stikstofplannen van het kabinet.
    
    Het antwoord gaf Van der Plas zelf. "Ik denk de halvering van de veestapel. Dat is de stip op de horizon." Van der Plas insinueerde ook dat het ministerie van Landbouw Nieuwsuur had benaderd om Hordijk te interviewen.
    
    Onder anderen CDA-Kamerlid Derk Boswijk reageerde verontwaardigd. "Ik kom heel veel boeren tegen en ik heb hier enorm veel last van", zei hij. "Mensen kijken mij aan en vragen: zit jij ook in het complot? Heb je niet als doel de veestapel te halveren en de agrarische sector de nek om te draaien? Dit is echt ondermijning."
    
    Boswijk vindt dat er een grens wordt overschreden als Kamerleden gaan twijfelen aan wetenschappers in het algemeen.
    
    Hoofdredacteur van Nieuwsuur Pieter Klein liet direct op Twitter weten dat het programma Hordijk zelf heeft benaderd, "zonder tussenkomst of bemoeienis van wie of wat dan ook".
    
    Boswijk: 'Fouten maken is inherent aan wetenschap'
    
    Van der Plas bleef erbij: zij vindt dat het kabinet geen grote besluiten, zoals het uitkopen van boeren, kan nemen zolang niet precies duidelijk is "dat stikstof van die koe opstijgt en neerslaat op dat plantje" en wat daarvan de gevolgen zijn.
    
    Ze adviseert boeren om die vraag aan de rechter te stellen als zij op basis van natuurherstel worden onteigend. "Ik voorspel u: dat wordt een lange, juridische lijdensweg voor de overheid."
    
    Boswijk noemde het "misleiding" om te doen alsof je eerst iets "1.000 procent zeker moet weten" voordat je ergens aan begint. "Ja, er worden fouten gemaakt. Dat is inherent aan de wetenschap. Maar ik ben blij dat we niet op de medische wetenschap zijn gaan wachten totdat we alles wisten, want dan zouden we nog steeds niet ouder dan 25 jaar worden."
    Binnenland
    Zie ook: Stikstofexperts: 'Metingen geven goed beeld van stikstofuitstoot'
    
    'Je hebt populisme en plat populisme'
    
    Ook GroenLinks-leider Jesse Klaver mengde zich in de discussie. "Je hebt populisme en plat populisme. Naar dat laatste zit ik al drie kwartier te luisteren."
    
    Hij noemde het in twijfel trekken van de wetenschap met 'signaalwoorden' als 'wat zit daarachter?' gevaarlijk. "Het is vergif", zei hij richting Van der Plas. "Straks staan er politiehuisjes voor de deur bij wetenschappers of kunnen zij niet naar een festival. Dan is de Tweede Kamer weer te klein en vinden we het allemaal heel erg."
    
    Van der Plas was weer niet te spreken over dat zij "indirect verantwoordelijk" wordt gehouden voor mogelijke toekomstige bedreigingen van wetenschappers. "Dat vind ik zware beschuldigingen."
    
    Honderden wetenschappers uitten zorgen in ingezonden brief
    
    Sinds het stikstofbeleid in 2019 door de rechter van tafel werd geveegd, is er veel kritiek op hoe de stikstofuitstoot en -neerslag wordt gemeten. Het vorige kabinet liet een commissie onder leiding van Hordijk de zaak onderzoeken. De conclusie: de meetinstrumenten zijn "voldoende tot goed", maar er zijn verbeterpunten.
    
    Die verbeterpunten werden volgens Hordijk vervolgens door Kamerleden uit hun verband gerukt. "We weten ontzettend veel over stikstof", zei hij onlangs tegen NU.nl. "Natuurlijk kan het altijd preciezer, maar dat zal het patroon dat we nu zien niet wezenlijk veranderen." Ook andere experts zeggen dat de metingen deugen.
    
    Onlangs uitten honderden wetenschappers in een ingezonden brief hun zorgen over het verdacht maken van wetenschappers in Kamerdebatten. Zij vroegen "nog krachtiger stelling te nemen" tegen politici die hun parlementaire immuniteit misbruiken om "ongefundeerde beschuldigingen en verdachtmakingen tegen wetenschappers te uiten".
    
    Door: Edo van der Goot Beeld: ANP
13. Beperktedijkbewaking 26 juni 2022 05:29

    auteur info

    • Beperktedijkbewaking

      Lid sinds: 05 sep 2003

      Laatste bezoek: 01 mrt 2025

    • Aanbevelingen

      Ontvangen: 12402

      Gegeven: 16658

    •    Aantal posts: 26.286

    Is er nu echt geen kritiek op de RIVM verhalen over stikstof mogelijk?
    Kom nou, en plaats niet elke kritiek in de hoek van querulanten en klimaatwappies.
    
    "Die verbeterpunten werden volgens Hordijk vervolgens door Kamerleden uit hun verband gerukt. "We weten ontzettend veel over stikstof", zei hij onlangs tegen NU.nl. "Natuurlijk kan het altijd preciezer, maar dat zal het patroon dat we nu zien niet wezenlijk veranderen." Ook andere experts zeggen dat de metingen deugen.
    
    Onlangs uitten honderden wetenschappers in een ingezonden brief hun zorgen over het verdacht maken van wetenschappers in Kamerdebatten. Zij vroegen "nog krachtiger stelling te nemen" tegen politici die hun parlementaire immuniteit misbruiken om "ongefundeerde beschuldigingen en verdachtmakingen tegen wetenschappers te uiten"."
    
    Ik behoor niet tot die cursief geciteerde wetenschappers, terwijl ik van sommige onderdelen van de RIVM-meetmethoden meer verstand heb dan de RIVM-ers zelf. En dan heb ik het niet over hun 'modellen', maar over hun basale metingen zelf.
    Iedere politicus en zelfs boer betwijfelt die niet. Ik, gepokt en gemazeld macroscopisch fysicus, betwijfel ze wel.
14. objectief 26 juni 2022 08:30

    auteur info

    • objectief

      Lid sinds: 19 mei 2011

      Laatste bezoek: 01 mrt 2025

    • Aanbevelingen

      Ontvangen: 5242

      Gegeven: 43

    •    Aantal posts: 27.147

    quote:

    Beperktedijkbewaking schreef op 26 juni 2022 05:29:

    Is er nu echt geen kritiek op de RIVM verhalen over stikstof mogelijk?
    Kom nou, en plaats niet elke kritiek in de hoek van querulanten en klimaatwappies.
    
    

    Met kritiek los je het stikstofprobleem niet op, waarschijnlijk wordt het daarmee enkel weer jaren doorgeschoven.
    Gevolg nog meer en grotere natuurrampen.
15. DeZwarteRidder 26 juni 2022 08:31

    auteur info

    • DeZwarteRidder

      Lid sinds: 29 jun 2012

      Laatste bezoek: 01 mrt 2025

    • Aanbevelingen

      Ontvangen: 24380

      Gegeven: 10602

    •    Aantal posts: 102.294

    Experts voorspellen ‘crash van het systeem’ als we zo doorgaan: ‘Leef gezond en betaal belasting’
    
    Consuminderen, personeelstekort, stikstofcrisis, klimaatverandering. We lopen in ons land met zijn allen tegen grenzen aan. Maar intussen willen we niks opgeven. Experts voorspellen ‘een crash van ons systeem’ als we zo doorgaan.
    Hans Nijenhuis < 25 jun. 2022 Laatste update: 25-06-22, 13:22
    
    Misschien voelt u het zelf ook wel. Als u op Schiphol wacht. Of op een woning. Op een huisarts. Als de krant niet wordt bezorgd, de thuishulp niet komt, de loodgieter niet opneemt. Allemaal verschillende dingen, of zijn het symptomen van hetzelfde? Lopen we in Nederland tegen onze grenzen aan?
16. DeZwarteRidder 26 juni 2022 08:32

    auteur info

    • DeZwarteRidder

      Lid sinds: 29 jun 2012

      Laatste bezoek: 01 mrt 2025

    • Aanbevelingen

      Ontvangen: 24380

      Gegeven: 10602

    •    Aantal posts: 102.294

    quote:

    objectief schreef op 26 juni 2022 08:30:

    [...]Met kritiek los je het stikstofprobleem niet op, waarschijnlijk wordt het daarmee enkel weer jaren doorgeschoven.
    Gevolg nog meer en grotere natuurrampen.
    

    Stikstof heeft niks te maken met natuurrampen; je vertelt weer eens grote onzin.
17. leek2018 26 juni 2022 09:54

    auteur info

    • leek2018

      Lid sinds: 04 jan 2018

      Laatste bezoek: 14 jun 2023

    • Aanbevelingen

      Ontvangen: 3638

      Gegeven: 6

    •    Aantal posts: 7.906

    quote:

    objectief schreef op 25 juni 2022 18:17:

    [...]
    
    Daar kan ik niks aan doen, dat je dit niet weet. Ze ontvangen miljarden uit de Schatkist en de EU.
    

    De subsidies zijn gebaseerd op hoeveelheid grond en gaan voornamelijk naar de grootgrondbezitters buiten Nederland en komt terecht bij hen, die het niet nodig hebben.
18. leek2018 26 juni 2022 09:59

    auteur info

    • leek2018

      Lid sinds: 04 jan 2018

      Laatste bezoek: 14 jun 2023

    • Aanbevelingen

      Ontvangen: 3638

      Gegeven: 6

    •    Aantal posts: 7.906

    quote:

    DeZwarteRidder schreef op 25 juni 2022 09:22:

    Het stikstofprobleem
    
    Stikstof is een gas dat overal om ons heen is. De natuur kan niet zonder en wij ook niet. Samen met zuurstof of waterstof wordt stikstof omgezet in stikstofoxiden (NOx) en ammoniak (NH3). Dan wordt het reactieve stikstof. Ook dat is onmisbaar voor alle vormen van leven op aarde. Maar teveel reactieve stikstof is schadelijk voor mens en milieu.
    
    Schadelijk voor de natuur
    
    Als er te veel reactieve stikstof in de natuur komt, verzuurt de bodem. Daar kunnen bepaalde planten niet tegen en die sterven af. Ook krijgen zeldzamere plantsoorten, zoals heide, het moeilijk. Hierdoor ontstaat een monocultuur aan planten. Te veel van hetzelfde dus. Sommige natuurgebieden kunnen daardoor compleet veranderen. Want met de zeldzame planten, verdwijnen ook dieren die daarvan leven, zoals bijen en insecten, die op hun beurt weer belangrijk zijn voor de bestuiving van onze gewassen en onze voedselproductie.
    
    Effecten op onze gezondheid
    
    Te veel reactieve stikstof heeft ook een nadelige invloed op onze gezondheid via de verontreiniging van de lucht en het grond-, oppervlakte- en drinkwater. Ammoniak en stikstofoxide reageren in de lucht en vormen fijnstof. Bovendien draagt stikstofdioxide bij aan de vorming van ozon, een schadelijk bestanddeel van luchtverontreiniging. Zowel fijnstof als ozon vergroot de kans op luchtwegaandoeningen.
    
    Uitstoot in Nederland
    
    Sinds het midden van de twintigste eeuw heeft de mens gezorgd voor een verdubbeling van de hoeveelheid reactieve stikstof in het milieu. Vooral het verkeer en de industrie zorgen voor uitstoot van stikstofoxiden. Ammoniak komt voornamelijk vrij in de landbouw, door mest en kunstmest. Voor onze natuur, gezondheid en voedselproductie moet de hoeveelheid stikstof omlaag.
    
    Daarom werken we als Rijksoverheid samen met de provincies en sectoren aan een brede stikstofaanpak met een groot pakket maatregelen om de natuur sterker te maken en de hoeveelheid stikstof terug te dringen. Want hoe sterker de natuur, hoe meer die tegen een stootje kan en maatschappelijke en economische ontwikkelingen mogelijk worden.
    

    En wat is de invloed van de te verwachte langdurige droogtes (branden) en veel regen in korte tijd op de natuur?
19. objectief 26 juni 2022 10:00

    auteur info

    • objectief

      Lid sinds: 19 mei 2011

      Laatste bezoek: 01 mrt 2025

    • Aanbevelingen

      Ontvangen: 5242

      Gegeven: 43

    •    Aantal posts: 27.147

    quote:

    leek2018 schreef op 26 juni 2022 09:54:

    [...]
    De subsidies zijn gebaseerd op hoeveelheid grond en gaan voornamelijk naar de grootgrondbezitters buiten Nederland en komt terecht bij hen, die het niet nodig hebben.
    

    Kun je een subsidielijstje met namen voor Nederland hier publiceren?
20. marique 26 juni 2022 10:40

    auteur info

    • marique

      Lid sinds: 16 okt 2002

      Laatste bezoek: 01 mrt 2025

    • Aanbevelingen

      Ontvangen: 7494

      Gegeven: 355

    •    Aantal posts: 20.888

    mijn.rvo.nl/europese-subsidies-2021
21. DeZwarteRidder 26 juni 2022 14:37

    auteur info

    • DeZwarteRidder

      Lid sinds: 29 jun 2012

      Laatste bezoek: 01 mrt 2025

    • Aanbevelingen

      Ontvangen: 24380

      Gegeven: 10602

    •    Aantal posts: 102.294

    BBB en JA21 komen met alternatief stikstofplan, hoe haalbaar is het?
    
    De BoerBurgerBeweging (BBB) en JA21 komen vandaag met een alternatief stikstofplan. Zo willen zij het aantal Natura-2000 gebieden halveren. Alleen hoe haalbaar is het?
    Marcia Nieuwenhuis 22-06-22, 06:45 Laatste update: 22-06-22, 08:20
    
    
    Ze staan op flinke winst in de peilingen, en voor het eerst komen de BoerBurgerBeweging van Caroline van der Plas en JA21 van Joost Eerdmans samen met een plan. Zij doen vandaag een ‘gezamenlijke oproep’ aan het kabinet, omdat volgens hen ‘heel Nederland compleet op slot staat door de buitengewoon strenge stikstofnormen’. Zij willen dat het kabinet met een reparatiewet komt met veel minder strenge eisen.
    
    Ook willen zij af van de 25 miljard euro die dit kabinet heeft uitgetrokken voor de stikstofplannen. ‘Circa 4000 euro moet elk huishouden inleveren aan belastinggeld om het stikstofbudget van 25 miljard euro bij elkaar te schrapen.’ In een tijd van stijgende prijzen is dat volgens het duo ‘onmogelijk te verkopen’.
    
    Verder pleiten de twee voor het halveren van het aantal Natura 2000-gebieden. ‘Nederland dient zich te richten op de kwaliteit en niet op de kwantiteit’, zo klinkt het.
    
    Carola Schouten heeft als minister van Landbouw al eens geprobeerd Natura 2000-gebieden te schrappen, maar kwam van een koude kermis thuis. Probleem is dat Nederland volgens Europese afspraken verplicht is de natuur in de door Nederland zelf aangedragen 162 Natura 2000-gebieden te beschermen. In 2001 is Europees afgesproken dat de bescherming van de natuur een Europese aangelegenheid is. Nederland kan daardoor niet zomaar besluiten de helft weg te doen. Opgeven kan alleen als de Europese wetgeving aangepast wordt.
    
    Verdienmodel
    
    BBB-voorvrouw Van der Plas en JA21-voorman Eerdmans willen van stikstofreductie een verdienmodel maken, door boeren stikstofruimte die ze besparen te laten verkopen of verleasen. Door het reduceren van stikstof te belonen, wordt het bedrijfsleven volgens de twee ‘uitgedaagd om zoveel mogelijk te reduceren’.
    
    Volgens stikstofprofessor Jan Willem Erisman van de Universiteit Leiden is zo'n beloningsstelsel ‘geen probleem, mits je laat zien dat de stikstofdepositie naar beneden gaat’. ,,Als je niet serieus werk maakt van stikstofreductie, gaat alles mank bij de rechter’’, waarschuwt hij. ,,Dat voldoet niet aan de Raad van State-uitspraak, noch aan die van het Europees Hof.’’
    
    De partijen willen daarnaast graag dat Nederland een voorbeeld neemt aan Duitsland, waar volgens hen meer mogelijk is. Erisman betwist dat. De hoogleraar verwacht dat Duitsland het Nederlandse voorbeeld zal gaan volgen gezien de uitspraak van het Europese Hof, waar ook zij aan gehouden zijn. ,,De crux zit hem erin dat in dit tienpuntenplan de natuur niet centraal wordt gesteld. Doe het zoals Duitsland, dat kan helemaal niet, want bijvoorbeeld de Habitatrichtlijn voor beschermde natuur in Nederland verplicht ons tot instandhouding van wilde flora en fauna.’’
    
    Volgens het tweetal ‘heeft het kabinet geen goed zicht op de staat van de Nederlandse natuur’. ‘In plaats van het beleid te baseren op bodemanalyses en waarnemingen baseert het ministerie zich op rekenmodellen en aannames.’ Volgens Erisman liggen er aan dat beleid wel degelijk ecologische monsters ten grondslag en is het daarnaast ook gebaseerd op modellen. ,,Maar ik denk dat ze echt niet overal de bodem hoeven te onderzoeken om te weten of de natuur achteruitgaat.’’
    
    De stikstofprofessor is wél erg te spreken over het plan van BBB en JA21 om agrarisch ondernemers zélf verantwoordelijk te maken voor het behalen van hun doelen op basis van metingen op het bedrijf. ,,Ik ben het er helemaal mee eens dat dit nodig is, je wilt het totaal van de uitstoot van een boer weten. Alleen zo ver zijn we helaas technisch nog niet.’’