voda schreef op 29 oktober 2019 09:17:
Wereld moet voor klimaat uit comfortzone: radicaal is het nieuwe normaal
Opinie | Chris Julien en Ernst-Jan Kuiper van Extinction Rebellion Nederland
In zijn artikel ‘Of Extinction Rebellion de klimaatstrijd een goede dienst bewijst, is nog maar de vraag’ schetst energie-expert Remco de Boer een beeld van onze milieubeweging Extinction Rebellion als ‘een radicalere vorm van milieuactivisme’. Hoewel Extinction Rebellion eist dat vanaf 2025 wereldwijd netto geen broeikas meer vrijkomt, maakt de beweging niet duidelijk hoe dat bereikt wordt, zo stelt De Boer: ‘Een silver bullet bestaat niet. Ook de heilstaat die Extinction Rebellion wil vestigen, zal dat niet zijn’, zo schrijft De Boer.
De Boer erkent niet hoe urgent de situatie is. Zijn artikel illustreert de politieke en economische comfort zone waarin we de afgelopen dertig jaar hebben vertoefd. Maar die comfort zone is niet meer in lijn met de wetenschappelijke consensus van vandaag.
De ecologische ramp en klimaatcrisis die de wetenschap tegenwoordig beschrijft, is voor velen nog maar moeilijk voor te stellen. Om tot een goede analyse van de situatie te komen is het dus een zinnige stap om de feiten onder ogen te zien. Niet voor niets is dit de eerste eis van Extinction Rebellion aan de overheid: ga eerlijk en helder communiceren over wat de wetenschap ons nu vertelt.
‘Door opwarming zien we smeltende poolkappen, bosbranden en falende oogsten’
De klimaatdoelen die internationaal zijn vastgesteld voor het jaar 2050, zijn gebaseerd op de projecties van het rapport van het VN-klimaatpanel IPCC uit 2014. Ondanks internationale toezeggingen sindsdien, blijken we echter nog steeds af te stevenen op 3 tot 5 graden opwarming en storten biologische systemen in hoog tempo in. Deze ontwikkeling is ongekend en heeft catastrofale gevolgen voor klimaat en biosfeer. Met de huidige opwarming van 1,1 graad zijn de eerste tekenen al zichtbaar; smeltende poolkappen, bosbranden, falende oogsten en massale uitsterving van dieren.
Hoe kunnen klimaatdoelen en praktijk zo uit elkaar liggen? In belangrijke mate schuilt dit in de ‘positieve feedbacks’ in het klimaatsysteem, zoals smeltend permafrost. Deze complexe en elkaar versterkende effecten zijn eerder nauwelijks meegenomen in het IPCC-rapport van 2014. Inmiddels zijn deze feedback-effecten uitvoeriger geanalyseerd. Studies vertellen ons dat we een aanzienlijk beperkter ‘carbon budget’ hebben om te verstoken, dan werd gedacht. De huidige koers van geleidelijke afbouw van CO2-uitstoot tot 2050 blijkt een onverantwoord risico op catastrofale klimaatopwarming in zich te dragen.
Na wetenschappers, artsen, juristen en ingenieurs, zien ook economen de ernst van de situatie in. Zo pleitte president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank onlangs voor onmiddellijke klimaatmaatregelen vanuit de overheid, waarschuwt de Bank of England dat klimaatontwrichting $20.000 mrd in vermogen zal wegvagen en rapporteerde het Internationaal Monetair Fonds dat de risico’s van de klimaatcrisis, ‘potentieel oneindige kosten impliceren’.
Ondanks deze kraakheldere vooruitzichten wordt het klimaatdebat nog altijd bepaald door wat wij ‘politiek en economisch haalbaar’ achten, terwijl focus op deze vorm van haalbaarheid in de laatste 30 jaar vrijwel geen enkel verschil heeft gemaakt op de wereldwijde CO2-uitstoot. Vandaag wordt het doel van CO2-neutraal in 2050 als het maximaal ‘economisch haalbare’ voorgesteld, terwijl de wetenschap voorspelt dat dit vrijwel zeker tot catastrofale klimaatverandering zal leiden. Extinction Rebellion is dus even radicaal als rationeel: neem niet het politiek aannemelijke, maar het wetenschappelijk noodzakelijke als uitgangspunt.
In dat licht is de eis van Extinction Rebellion om in 2025 CO2-neutraal te zijn opeens een stuk logischer. Ja, dit doel vraagt om een ingrijpende economische transitie, maar het beste alternatief dat onze politici en beleidsbepalers nu bieden zal leiden tot veel grotere klimaatontwrichting, en dus ook tot financiële en sociale ontwrichting.
De moeilijkste vraag is daarom welke concrete maatregelen we moeten nemen. Zoals ook De Boer doet in zijn artikel, wordt hoopvol gewezen naar innovaties om de klimaatdoelen te realiseren mét daarbij de belofte dit met behoud van onze comfort zone te realiseren. Vanzelfsprekend zijn we technisch in staat om de voorgenomen transitie te realiseren. De cruciale vraag ligt echter elders: hoe organiseren we draagvlak voor de omslag?
Dit kan alleen door burgers gezamenlijk te laten beslissen over een rechtvaardige transitie, de derde eis van Extinction Rebellion aan de overheid. Ons betoog is dan ook even eenvoudig als rationeel: erken de situatie waarin wij ons bevinden, stel samen de doelen die nodig zijn voor een veilige toekomst, en laat burgers met elkaar beslissen hoe we die bereiken.
Chris Julien en Ernst-Jan Kuiper zijn woordvoerders van Extinction Rebellion Nederland.
fd.nl/opinie/1321869/wereld-moet-voor...